Her deprem sonrası sosyal medyada aynı serzeniş:

“Deprem oldu, kimseye ulaşamadım!”

Peki neden? Hatlar mı çekmiyor? Operatörler mi sınıfta kaldı? Yoksa uzaylılar sinyalleri mi kesti? Hayır. Aslında olan şey çok daha basit: Teknolojinin sınırları.

TRX Ne İş Yapar? Taksici mi Bu?

GSM dünyasında TRX dediğimiz cihaz, baz istasyonunun sinyal taşıyıcısıdır.

Bir TRX normalde 8 kanal barındırır. Yani aynı anda 8 farklı kişi görüşebilir.

Bu 8 kanalın biri genellikle kontrol sinyalleri (BCCH) için ayrılır, kalan 7’si konuşma içindir.

Ama hepsi bu kadar mı? Hayır. Bir baz istasyonunda genelde 5 ila 8 TRX bulunur.

Yani ortalama 6 TRX varsa:

6 TRX × 7 konuşma kanalı = 42 kişi aynı anda arama yapabilir.

Mahallede 1000 Kişi Varsa?

Deprem sonrası herkes aynı anda aramak ister. Sadece bir sokakta bile yüzlerce kişi aynı anda “Alo?” demeye çalışınca baz istasyonu şöyle der:

“Alo yok, kapasite doldu!”

Gelin bunu şöyle düşünün:

Bir minibüs (baz istasyonu) var. İçinde 42 koltuk (konuşma kanalı) var.

Depremde bu minibüse 1000 kişi binmeye çalışıyor. Ne olur?

Bağırış, çağırış, binemeyen sinirli yolcular… Aynı o hesap.

Peki Hiç Mi Önlem Yok?

Var! Operatörler böyle olağanüstü durumlarda sistemin biraz canını sıkar.

Nasıl mı?

📉 Modülasyon düşürülür.

📉 Kalite biraz azaltılır.

🎯 Böylece kapasite 2 kata kadar çıkarılabilir.

Ama ne olursa olsun, sonsuz kapasite diye bir şey yok. Her zaman bir sınır var.

Yani 42 kişi yerine 80 kişi konuşabilse bile, 999 kişi arıyorsa yine yetmez.

Sistemin değil, matematiğin suçu!

SMS Neden Daha Etkili?

SMS, arama gibi anlık bağlantı gerektirmez. Sistem, SMS’i alır ve uygun olduğunda iletir.

Yani markette sıra varsa, not bırakıp çıkmak gibi düşünün.

Sesli arama: “Kasada sıraya girdim!”

SMS: “Yok sıra, ben kağıda yazdım verdim.”

Bu yüzden afet anlarında SMS ve internet tabanlı mesajlaşma uygulamaları çok daha etkilidir.

LTE ve 5G Sihirli Çözüm mü?

LTE (4G) ve 5G, veri temelli teknolojiler olduğu için ses de veri olarak iletilir.

Ama yine de kapasite sınırsız değil.

Herkes aynı anda YouTube’a girip, aynı anda annesini aramaya çalışırsa, o kule de bir yere kadar dayanır.

Üstelik elektrik kesintileri, fiber altyapı hasarları gibi dış faktörler de şebekeyi etkiler.

Sonuç?

GSM altyapısı mucizevi ama sihirli değil.

Afet anında yaşanan yoğunluk, sistemin kaldıramayacağı bir trafik yaratır.

TRX sayısı sınırlı, kanal sayısı belli, arayan sayısı yıldızlar kadar çok…

Matematik kazandı, sinirler yıprandı.

Ne Yapmalı?

✅ SMS gönderin.

✅ İnternet tabanlı uygulamaları kullanın.

✅ Farklı coğrafi bölgede yer alan kişilere ulaşmaya çalışın.

✅ İletişimi kısa ve öz tutun.

✅ Önce acil ihtiyacı olanlara alan bırakın.